Heerema in Holland en Groningen

(opgesteld door Folkert Jacob Heerema)

 Hoe komt de connectie met Heerema in Holland tot ons (let op dat schrijfwijzen van namen nogal verschillend zijn, het gebeurde op het gehoor en naar eigen inzicht)?

Om te beginnen een boedelverdeling na het overlijden van Martjen JacobsRitsema, gedoopt 2-04-1745 te Pieterburen, overleden 10-12-1781 te Warffum, dochter van Jacob Jans RITSEMA en Grietje Nannes FIJLANDS, gehuwd op 22-12-1771 te Warffum met Derk Meertens.

[citaat uit genealogie Meertens/Ommelander Geslachten, Bijlage XIX, van mijn achterbuurman, gehuwd met een Meertens]

STAAT EN INVENTARIS van alle zoodanige goederen als de E. Derk Meertens met zijn overleeden vrouw Martjen Jacobs tot Warffum mandelig en onverscheiden met elkander hebben beseeten is als volgt.

(Opgemaakt 1 juli 1785 te Warffum)

In de rubriek Schadelijke staat is te lezen:

An de kinder van Derk Meertens  Martje Jacobs somma f 690.9.- zoo de kinder hebben angeerft van Gylus Heerema uit Holland na de moeders doodt.

Afkomst Gillis Heerema

I. Jacobus Heerema, begraven 04-09-1703 te Amsterdam (begraafplaats: Nieuwe Kerk en Engelse Kerk).

Gehuwd 28-10-1695 te Amsterdammet Tanneke Geskers, begraven03-03-1744 (begraafplaats: Nieuwe Zijds Kapel).

Kind:

Jillis, gedoopt 10-03-1697 in de Nieuwe Kerk (als moeder wordt vermeld Janneke Geskers). (volgt II)

Op 26-04-1746 wordt door Erven Jacobus Heerma verkocht Huis en erf, het tweede huis bezuidoosten de Langestraat, straatnaam: Korsjespoortsteeg, straatnaam in bron: Korsjessteeg (ZZ). Koper is Joost Crammer, een broer van Geertruij Crammer.

[ Opm. Uit de beschrijving zou je denken dat het betreffende huis in de buurt van het huidige Multatuli Museum staat/heeft gestaan.]

Op 20-07-1701 koopt ene Jacob Heereman van Wed. en Erven Jan Harmansz het huis Korsjespoortsteeg (ZZ), Huis en erf, tweede huis beoosten de Langestraat. Zeer waarschijnlijk hetzelfde huis als hierboven.

II. Gillis Heerema, gedoopt 10-03-1697 te Amsterdam, begraven 29-11-1783 te Amsterdam in de Oude Kerk.

Gehuwd 04-11-1728 te Amsterdam met Geertruij Crammer, gedoopt 10 december 1704 te Amsterdam in de Zuiderkerk, begraven 26-03-1751 te Sloterdijk.

Kinderen:

1. Jacobus Heerema, gedoopt 16 maart 1731 te Amsterdam in de Oude Kerk, begraven 21-12-1736 te Sloterdijk;
2. Sara Maria Heerema, gedoopt 12 december 1734 te Amsterdam in de Nieuwezijdskapel, begraven 11-01-1737 te Sloterdijk.

Zowel bij het huwelijk als bij beide doopplechtigheden zijn als getuigen aanwezig: Jacob Crammer en Sara van den Bergh. Dit zijn de ouders van Geertruij Crammer.

Familie Crammer

I. Jacob Crammer,

Gehuwd metSara van den Bergh, dochter van Joost van den Bergh (begraven 22-07-1722, begraafplaats: Zuider Kerk) en Sara E(e)rington.

Kinderen:

1. Sijmon, gedoopt 17-02-1697 te Amsterdam in de Zuiderkerk; (volgt II)
2. Joost, gedoopt 03-05-1698 te Amsterdam in de Zuiderkerk;
3. Geertruij, gedoopt 10 december 1704 te Amsterdam in de Zuiderkerk. (zie Gillis Heerema)

De familie Crammer was kennelijk niet geheel onbemiddeld, want over een kleinzoon (ook een Jacob Crammer) van bovengenoemde Jacob Crammer het volgende.

De erven van deze Jacob Crammer laten op 25 november 1778 door een aantal makelaars (o.a. kunstmakelaar Van der Schley) diverse schilderijen en tekeningen verkopen in het huis van de overledene aan de Prinsengracht (over het Amstelveld). Daarbij zijn meesterwerken van Vermeer: De astronoom, De kantwerkster en De geograaf. Ook van Willem van Mieris en van Pieter De Hooch. Een week ervoor, op 17 november werd er bij de stal van Harmanus Schut op de Prinsengracht een verkoping gehouden voor de erven van Jacob Crammer, inhoudende paarden, rijtuigen, sleden en tuigen. ( zie Amsterdamse Courant 12-11-1778)

Gegevens van http://stadsarchief.amsterdam.nl/archieven/archiefbank/indexen/index.nl.html,

 uit online krantenarchief Kon. Bibliotheek en diverse websites over de meesterwerken.

Dan nog als “circumstantial evidence”:

Jantjen Jacobs Ritsema, oudste dochter van Jacob Jans en Grietje Nannes, en haar tweede man Pieter Meinderts noemen een kind Geertruit Sara, gedoopt 22-07-1770 en nogmaals Geertruida Sara, gedoopt 02-12-1781. Doopnamen die juist in de Amsterdamse familie Heerema voorkomen.

Tijdlijn belangrijkste gebeurtenissen:

Conclusie:

Het lijkt erg redelijk dat K.S. Rijkens gelijk heeft dat er sprake is van een erfenis van Heerema uit Amsterdam (een oom) naar de familie Jacob Jans Ritzema in de provincie Groningen. De Jacobus Heerema in Amsterdam is een generatiegenoot van de ouders van Jacob Jans Ritzema. Zeer waarschijnlijk is de opbrengst van de verkoop van het huis te Amsterdam deels vererft aan familie in Groningerland.

Ook is aannemelijk dat de doopnaam Jacobus Heerema in 1750 in de stad Groningen gegeven aan de jongste zoon van Jacob Jans en Grietje Nannes daaraan te danken is.

Daarmee is verklaard hoe de naam Heerema in deze tak is gekomen. De Jacobus Heerema van Ritzema heeft in de loop van zijn leven de toevoeging “van Ritzema” achterwege gelaten en bij de familienaamgeving in 1811 is er ook geen gebruik van gemaakt.

Niet is verklaard wie Jacobus Heerema in Amsterdam, de vader van Gillis, was en welke relatie hij precies had met de Groningse familie.

Laten we eens aannemen dat hij bij zijn huwelijk in 1695 begin 20 was, hetgeen ertoe leidt dat hij omstreeks 1672 is geboren, het rampjaar. In DTB van Zuidhorn heb ik geen Jacobus of vergelijkbaar gevonden in de genoemde periode.Wel vaker heb in de DTB’s in Groningerland gezien dat in die periode de zaken niet of slordig zijn bijgehouden, immers de legers van Bommen Berend zwierven door een deel van de provincie rondom stad Groningen.